Nederland krijgt dit najaar 2000 extra hectare biodiverse akkers

Nederland krijgt er dit najaar 2000 biodiverse akkers bij. Vanaf 21 juni kunnen 400 akkerbouwers flinke korting krijgen op zaadmengsels waarmee zij kunstmest (stikstof en CO2) besparen, de bodem gezonder maken en meer biodiversiteit terugbrengen op het land. De campagne 1001ha soortenrijke groenbemestermengsels van LTO en Urgenda haalt geld op bij provincies, gemeenten en burgers en zet deze om in korting voor boeren: simpel en doeltreffend. In 2022 en 2023 zaaiden 240 akkerbouwers 1.250 hectare in. Groenbemesters of vanggewassen worden na de oogst ingezaaid om de bodem te beschermen tegen zon, regen en wind. Groenbemestermengsels met vlinderbloemigen zijn duurder in aanschaf, maar beter voor natuur, bodem en klimaat.

De kracht van vlinderbloemigen

Groenbemesters of vanggewassen zijn gewassen die de boer inzaait na de oogst om de bodem over de winter bedekt en de bodem actief te houden. Groenbemestermengsels dragen – meer dan enkelvoudige groenbemesters – bij aan organische stofopbouw, biodiversiteit, vastleggen van nutriënten in de winter, de bodem beschermen bij grote hoeveelheden neerslag en bijdragen aan een gezond en divers bodemleven. Mengsels met vlinderbloemigen zoals klaver, wikke of lupine, zijn iets duurder in aanschaf en nog redelijk onbekend bij akkerbouwers, maar leggen stikstof uit de lucht vast waardoor kunstmest en CO2 kunnen worden bespaard. Tijdens de pilot in 2022 zaaiden 40 Zeeuwse akkerbouwers 200 hectare in. In 2024 schaalde de campagne landelijk op: 200 akkerbouwers zaaiden 1000 hectare in.

Goed voor boer, klimaat en milieu

Uit de enquête onder 240 deelnemers van de campagne ‘1001ha groenbemester-mengsels’ blijkt dat zij gemiddeld 1/3 kunstmest en 1/5 dierlijke mest besparen door het gebruik van een groenbemestermengsel met vlinderbloemigen. Dat is gunstig voor de portemonnee van de boer, maar vooral goed nieuws voor klimaat, bodem en biodiversiteit. De boeren waardeerden de actie met een 8,8. Twintig procent van de boeren maakte voor het eerst gebruik van een mengsel en 80% wil dit in de toekomst vaker doen.

ZLTO, Urgenda en de drie aangesloten zaadleveranciers – DSV zaden, Neutkens en Ten Have Seeds – gaan komend jaar samenwerken voor meer voorlichting voor de deelnemende akkerbouwers om de mesttoegift verder te verminderen en te helpen met andere duurzame stappen zoals niet ploegen en ruimte te maken voor meer akkervogels.

Via de website en nieuwsbrieven krijgen de boeren hulp bij het kiezen van het juiste mengsel, inspiratie door ervaringen van andere boeren, informatieve filmpjes en de laatste kennis over duurzaam boeren en het gezond houden van de bodem.

1001ha: hulp voor boeren door crowdfunding

1001ha begon in 2020 voor de melkveesector door samenwerking tussen Urgenda en LTO Nederland. Melkveehouders kunnen 150 euro korting krijgen op kruidenrijke grasmengsels. De campagne sloeg aan en bereikte al 5.000 verkochte hectare dankzij bijdragen van donateurs, Rijk en provincies. LTO Noord haakte aan door veel gemeenten te betrekken. Iedere hectare kruidenrijk scheelt 500 kg kunstmest en 1000 kg CO. 74% van de melkveehouders is na het eerste experiment ‘om’.

De campagne breidde in 2022 uit naar akkerbouwers door samenwerking met ZLTO en Provincies Zeeland. Sinds de eerste succesvolle pilot doen ook Brabant, Limburg, Flevoland, Zuid-Holland en Groningen en vier gemeenten. En de donateurs van Urgenda helpen de boeren. Op 21 juni start een nieuw seizoen en zie hieronder voor een overzicht van de crowdfundings-pot. De korting varieert van 70 euro/ha voor gangbare tot 85 voor biologische mengsels en er is dus ruimte voor ruim 2.000 ha aan korting.